“Dünyanın ne kadar boş bir yer olduğunu düşünerek dudaklarımı acı acı büktüm. Geçtiğimiz yollarda kalan son ayak izlerimiz, topuğumuzun yerden kalkmasıyla beraber rüzgarla süpürülüp gidecek olduktan sonra yaşamanın ne anlamı vardı? Otuz seneden fazla bir zaman, bir adam, şu birkaç metrekare genişliğindeki yerde nefes almış, okumuş, düşünmüş, konuşmuştu; sonra yeni bir ‘firavun’ yönetimi başlamış ve üç dört senelik bir süre ‘Yusuf’un unutulmasına yetmişti.”
Stefan Zweig, Sahaf Mendel, çev. Hamdi Varoğlu, Yordam Kitap, İstanbul, 2012.